Kwestia powiązania między poczuciem zaangażowania u indywidualnych pracowników, a produktywnością zespołów i organizacji jako całości była już przedmiotem licznych badań (np. Towers Watson, 2012; Gallup 2019). W czasie pandemii COVID-19 na pierwszy plan wysunął się inny aspekt związany z naszym funkcjonowaniem – dobrostan pracowników. W jaki sposób poziom dobrostanu może wiązać się z poczuciem zaangażowania lub jego brakiem, a co za tym idzie, jak będzie wpływał na wyniki osiągane przez zespoły?

W artykule przyjrzymy się, czym jest dobrostan, jak go mierzyć i jak wpływać na niego w trudnym czasie globalnej pandemii.

Czym jest DOBROSTAN PRACOWNIKÓW  i dlaczego ma znaczenie?

Definicja dobrostanu zawarta w konstytucji WHO – obowiązującej od 1948 roku, określa go jako „stan pełnego dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub ułomności”. Raport WHO „Wellbeing at work 2012” doprecyzowuje powody, dla których dobrostan jest tak istotny:

• pracownicy stanowią połowę całej populacji,
• zdrowa siła robocza jest warunkiem zrównoważonego rozwoju i dobrobytu społecznego,
• zagrożenia spowodowane brakiem dobrostanu:
  – pracownicy: utrata zdrowia i dobrego samopoczucia
  – firma: utrata produktywności i zysków
  – społeczność: utrata solidarności i równości
  – kraj: strata na poziomie 4-5% PKB
• zapobieganie utracie dobrostanu u pracowników przynosi korzyści wszystkim zainteresowanym stronom.

Kolejne wytyczne, jakie znajdziemy we wspomnianym raporcie WHO, to zasady jakimi powinno kierować się zdrowe miejsce pracy:

Czytamy, że „Zdrowe miejsce pracy to takie, w którym pracownicy i menadżerowie współpracują ze sobą w celu stosowania procesu ciągłego doskonalenia, w celu ochrony i promowania zdrowia, bezpieczeństwa i dobrego samopoczucia pracowników oraz zrównoważonego rozwoju (…).”

Zidentyfikowane potrzeby pracowników w tym zakresie są następujące:

• bezpieczeństwo i ochrona zdrowia w FIZYCZNYM ŚRODOWISKU PRACY,
• zagadnienia dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i dobrego samopoczucia w PSYCHOSPOŁECZNYM ŚRODOWISKU PRACY, w tym również organizacja i kultura pracy,
• OSOBISTE POTRZEBY PRACOWNIKÓW w miejscu pracy,
• UCZESTNICTWO WE WSPÓLNOCIE w celu poprawy zdrowia społecznego pracowników.

Tu znajdziesz pełen tekst raportu WHO dotyczącego zdrowia i dobrostanu pracowników.

Podsumowując, dobrostan pracowników można określić jako zdrowe funkcjonowanie w miejscu pracy, przy spełnionych potrzebach dotyczących aspektów związanych z dobrostanem fizycznym, psychospołecznym, osobistym i wspólnotowym. Z pewnością definicja ta wykracza poza spełnienie jedynie podstawowych potrzeb w tych zakresach, co w definicji WHO można podciągnąć pod „brak choroby lub ułomności”.

Na ile dobrostan pracowników łączy się z ich poczuciem zaangażowania?

Badania jasno wskazują (przykładowo: Gallup, 2013) powiązanie między poczuciem dobrostanu a zaangażowaniem w pracę. Osoby o wysokim dobrostanie okazują wyższe zadowolenie z pracy i lepiej motywują się do działania. Z drugiej strony, wysokie zaangażowanie przekłada się nie tylko na lepsze wyniki zawodowe, ale również na podniesienie ogólnej oceny satysfakcji z życia. Co za tym idzie, aktywne budowanie zaangażowania pracowników przez menadżerów i organizacje, będzie jednym z czynników podnoszących poczucie szczęścia pracowników, a powiązane z tym zwiększenie efektywności doceniane przez organizację, będzie z kolei pozytywnie wpływać na ich samoocenę.

Reasumując: dobrostan i zaangażowanie to zmienne wzajemnie na siebie oddziałujące.

Jak zmierzyć dobrostan i zaangażowanie?

Pracę nad budowaniem zaangażowania i dobrostanu pracowników w organizacji warto zacząć od diagnozy.

Dobrostan jest jednym z czynników mierzonych kwestionariuszem Thomas TEIQue.  Jest to analiza inteligencji emocjonalnej oparta na autodiagnozie, opisująca aspekty emocjonalne powiązane z wykształconymi przekonaniami na własny temat. Co za tym idzie, pokazuje stan wyjściowy w zakresie dobrostanu, jako integralną cechę osobowości pracownika. Warto pamiętać, że aspekty inteligencji emocjonalnej można rozwijać i kształtować również w dorosłym życiu, stąd rzetelna diagnoza stanu wyjściowego będzie znakomitym wsparciem do budowania programów rozwojowych.

Poczucie zaangażowania u osób w organizacji można natomiast zmierzyć narzędziem Thomas Engage, opartym na siedmioczynnikowym modelu opracowanym m.in. przez badacza polskiego pochodzenia Marka Slaski’ego. Raport uzyskiwany na podstawie badania Engage wskazuje jak strategia zarządzania przyjęta przez menadżerów wpływa na poczucie zaangażowania u pracowników. Kadra zarządzająca otrzymuje też wskazówki, jak to zaangażowanie budować.

Na ile pandemia Covid-19 miała wpływ na dobrostan pracowników?

Według raportu McKinseya (2021) straty jakie firmy na świecie poniosły w efekcie obniżenia produktywności, związanego z pandemią Covid-19, w 2020 roku mogły sięgnąć nawet 5 bilionów funtów. Z kolei w raporcie Hays Poland znajdziemy informację, że „pogorszenia stanu zdrowia psychicznego w okresie pandemii mógł doświadczyć nawet co trzeci pracownik”. Jest to ściśle związane z długotrwałym pozostawaniem pod wpływem stresu, a także przedłużającymi się okresami pracy całkowicie zdalnej. Dlatego kluczowe znaczenie będą miały cykliczne badania potrzeb i poziomu satysfakcji pracowników, wsparcie zdrowotne i psychologiczne, a także odpowiedni dobór strategii zarządzania zespołami, aby te negatywne wpływy neutralizować.

Podsumowanie

Badania jasno wskazują, że dobrostan pracowników i ich poczucie zaangażowania są ściśle powiązane. Dobrostan jako taki, jest aspektem powiązanym z osobowością, ale również warunkami w jakich osoba przebywa i pracuje. Stąd możliwe jest aktywne zadbanie o samopoczucie pracowników na każdym etapie ich kariery. Może się to odbywać zarówno poprzez udzielenie pracownikom wsparcia psychologicznego, benefity związane z dobrostanem fizycznym, budowanie ducha wspólnoty i harmonijnego środowiska pracy. Strategie związane ze zwiększaniem zaangażowania w pracę, zarządzaniem ludźmi w sposób, jakiego potrzebują, również mogą mieć pozytywny wpływ na poczucie szczęścia i samoocenę pracowników, a co za tym idzie, zwiększyć ich poczucie dobrostanu i zawodowej efektywności.