Pytania „jak rozwijać inteligencję emocjonalną” lub „na ile można to zmienić?” padają na każdym szkoleniu akredytacyjnym Thomas TEIQue, jakie prowadzimy i przy każdej niemal informacji zwrotnej. Odpowiedź – jak można się domyślać – nie będzie ani oczywista, ani jednoznaczna. Zatem, po kolei:

Najpierw diagnoza

Co do zasady: każdy plan rozwojowy powinien opierać się na rzetelnych wskaźnikach, czyli mówiąc bardziej potocznie, żeby coś zmieniać, warto uchwycić tego istotę. Stąd, budowanie strategii rozwoju inteligencji emocjonalnej dobrze jest rozpocząć diagnozując, jakim potencjałem wyjściowym dysponujemy. W tym celu proponujemy wypełnienie kwestionariusza IE – np. Thomas TEIQue  i zinterpretowanie wyników pod kierunkiem konsultanta Thomas.

Warto jest również pamiętać, że wysokie wyniki to nie zawsze „dobre” wyniki. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że czym wyższe wskaźniki centylowe w teście inteligencji emocjonalnej, tym lepiej. Nic bardziej mylnego. Często właśnie nadmiar w pewnych aspektach IE bywa, zarówno dla osoby, jak i jej otoczenia, bardziej uciążliwy i blokujący, niż niedobór w innych.

Z czego składa się inteligencja emocjonalna?

W modelu TEIQue profesora Konstantina V. Petridesa, na którym opiera się stosowany przez nas kwestionariusz Thomas TEIQue, wyróżniamy 4 główne czynniki, w skład których wchodzi 13 aspektów. Są to:

• DOBROSTAN – poczucie szczęścia, optymizm, samoocena;
• SAMOKONTROLA – regulacja emocji, kontrola impulsywności i zarządzanie stresem;
• UMIEJĘTNOŚCI EMOCJONALNE – empatia, percepcja emocji, ekspresja emocji, relacje interpersonalne;
• UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE – zarządzanie emocjami, asertywność, świadomość społeczna;

Ponadto istnieją 2 aspekty dodatkowe: Łatwość Adaptacji i Samomotywowanie się.

Jak zdecydować, które aspekty inteligencji emocjonalnej rozwijać?

Sposób interpretacji informacji wynikających z analizy może różnić się w zależności od zastosowanego modelu IE oraz specyfiki narzędzia. Wspomniana wyżej Thomas TEIQue odzwierciedla przekonania osoby na własny temat i związane z nimi reakcje emocjonalne. Z założenia nie wartościuje ona wyników. Decyzja zatem, które aspekty inteligencji emocjonalnej rozwijać, będzie wynikała z porównania wyniku osoby z wymogami roli w jakiej pracuje, a także kultury organizacyjnej i indywidualnych potrzeb.

Na przykład, dla ról związanych ze sprzedażą FMCG kluczowe będą umiejętności społeczne – zarządzanie emocjami innych ludzi, ale również odporność na stres, samoocena, motywacja wewnętrzna, asertywność i umiejętność budowania relacji. U negocjatorów na pierwszy plan wysunie się czynnik samokontroli i zrównoważony, ale nie nadmierny, optymizm.

Standardowo, indywidualne plany rozwojowe obszarów IE buduje się, porównując ze sobą wyniki osoby z profilem roli, wskazówkami menadżera własnymi potrzebami osoby analizowanej i kultury organizacji. Są jednak takie aspekty, które pomimo szczerych chęci osoby, włożonego wysiłku i wsparcia, zmienić jest bardzo trudno.

Których aspektów inteligencji emocjonalnej rozwinąć się nie da?

Na wstępnie warto zaznaczyć, że rzadko jest tak, że nie da się zrobić zupełnie nic. Zawsze można skupić się na wypracowywaniu nawyków, które zmienią zachowania związane z danym aspektem, a co za tym idzie, jego społeczny odbiór. Czy będzie jednak prowadziło to do głębokiej, realnej zmiany przekonań? Jest to kwestia, na którą wpływ może mieć wiele zmiennych. Najważniejszymi z nich są realna motywacja osoby do wprowadzenia zmian, wsparcie, jakie otrzyma i wytrwałość w procesie. Dlatego praca z przekonaniami, sesje coachingowe mogą być pomocne w modyfikacji wyników i sposobu funkcjonowania osoby.

Szczegółowe informacje, wg. modelu TEIQue:

W obrębie czynnika DOBROSTAN, najbardziej elastyczne i zależne od sytuacji wydaje się poczucie szczęścia. Można też wypracować bardziej optymistyczne spojrzenie na życie. Samoocena kształtuje się przez osoby znaczące w naszym otoczeniu i jest w ogromnej części kapitałem otrzymanym od rodziców i nauczycieli. Z drugiej strony, buduje się ją  przez całe życie i rola otoczenia, szczególnie wspierającego szefa, może wpływać na jej wzmocnienie lub osłabienie. Realna zmiana przekonań na swój temat wymaga wysiłku. Oczywiście, jest ona osiągalna, co pokazują tysiące prowadzonych z sukcesem procesów terapeutycznych i coachingowych. Szukającym inspiracji w tym zakresie polecamy zajrzeć do tego artykułu.

Samokontrola jest podatna na treningi. W obrębie umiejętności emocjonalnych na uwagę zasługuje porównanie aspektu percepcji emocji z empatią. Jako ciekawostkę dodam, ze w literaturze występuje więcej niż 10 definicji empatii. Umiejętność odczytywania i nazywania emocji innych ludzi można wypracować. Natomiast jeśli prawdziwa empatia, polegająca na współodczuwaniu, nie wykształci się w dzieciństwie – ten deficyt jest trudny do odrobienia. A może bardziej chodzi o rozumienie powodów, dla których ludzie zachowują się, jak się zachowują? To zrozumienie daje nam podstawy do podania wędki, a nie ryby.  Umiejętności społeczne, jak wywieranie wpływu lub asertywność często są przedmiotem skutecznych szkoleń.

Z kolei elastyczność i samomotywowanie się są ściśle związane z konstruktem psychicznym. Zmiany w tych obszarach polegają bardziej na wypracowaniu strategii zachowań zwiększających skuteczność, rzadko przekładają się jednak na realną zmianę cech osobowości. Jednym słowem: osoba, która potrzebuje motywacji zewnętrznej może szukać jej w różnych obszarach i nauczyć się doceniać nieoczywiste motywatory. Nie spowoduje to jednak, że jej motywacja wewnętrzna będzie rosła. Osoba, która obawia się zmian i potrzebuje stałości może nauczyć się jak oswajać zmiany i niwelować opór. Pomimo tego jednak nagłe, nieprzewidziane zwroty akcji zawsze będą się dla niej łączyć z silnym stresem.

Dlatego też, kwestia rozwoju inteligencji emocjonalnej jest tak często ponoszona przez świadomych pedagogów i terapeutów dziecięcych. Tu rzeczywiście sprawdza się powiedzenie „czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał” – w tym artykule możesz przeczytać więcej na ten temat.

7 wskazówek jak rozwijać inteligencję emocjonalną u dorosłych

1. Zbadaj na czym stoisz.
2. Wspólnie z menadżerem i/lub coachem określ, co jest ci najbardziej potrzebne.
3. Wybierz 2-3 aspekty, których rozwój w pierwszej kolejności będzie kluczowy dla twojej roli.
4. Skup się na wskaźnikach – po czym poznasz, że aspekt się rozwinął?
5. Rozpisz krótko- i długoterminowe cele.
6. Korzystaj ze wsparcia i informacji zwrotnych.
7. Daj sobie przestrzeń na zmianę zdania.

Jak rozwijać inteligencję emocjonalną – podsumowanie:

Inteligencja emocjonalna jako oparta na przekonaniach, integralna cecha osobowości, stabilizuje się wraz z osiągnięciem dorosłości. W późniejszych latach może ewoluować, choć pewne jej aspekty pozostaną bez zmian. Ważne wydarzenia życiowe, traumy, urazy fizyczne, kluczowe osoby, przebyte ciężkie choroby, mogą mieć wpływ na natężenie pewnych cech lub ich radykalne przekształcenie. Świadomy rozwój aspektów IE możliwy jest również do przeprowadzenia, wymaga jednak wysiłku i wsparcia.

***

Możemy wesprzeć Cię w budowaniu strategii rozwojowych IE u Twoich pracowników . Zobacz nasz raport Thomas TEIQue w którym znajdziesz informacje takie jak:

• z czego składa się inteligencja emocjonalna,
• aspekty w równowadze, nadmiary, niedobory,
• możliwe konsekwencje wynikające z profilu emocjonalnego osoby,
• wskazówki rozwojowe.

Co ważne, Thomas TEIQue z powodzeniem wspiera rozwój w obszarze biznesu, jak i życia prywatnego.

Konsultacja merytoryczna: Monika Król-Szacherska