Zdolności Poznawcze

Bateria TST została opracowana pod kierunkiem Prof. Sidneya Irvine’a, natomiast autorem jej odpowiednika administrowanego on-line – GIA – jest Dr Peter Dann z Human Assessment Laboratory (Uniwersytet w Plymouth). Firma Thomas International włączyła TST do swojej oferty w roku 1993, natomiast GIA w 2006. W Polsce Bateria TST jest dostępna od 2008 roku; bateria GIA od roku 2014.

Według teorii Raymonda Cattella (1966), inteligencję możemy podzielić na dwa komponenty:

• Inteligencja płynna (czysta szybkość intelektualna) – podstawowe procesy intelektualne związane z myśleniem abstrakcyjnym, umiejętnością generalizacji oraz wyciąganiem logicznych wniosków (Carroll, 1993). Z inteligencji płynnej korzystamy przy rozwiązywaniu nowych problemów, szukaniu logicznych wyjść z sytuacji i identyfikowaniu prawidłowości.
• Inteligencja skrystalizowana (uwarunkowana środowiskowo) –umiejętności werbalne, mechaniczne, numeryczne itd. Inteligencja skrystalizowana warunkuje umiejętność praktycznego wykorzystywania zdobytej wiedzy i doświadczenia.

Bateria testów TST diagnozuje poziom inteligencji płynnej. W skład jej odpowiednika online – baterii GIA wchodzi również element odnoszący się do inteligencji skrystalizowanej (według klasyfikacji umiejętności kognitywnych Carrolla), dlatego w jej formalnej definicji pojawia się koncept „inteligencji ogólnej”. Jednak, w obydwu rozwiązaniach diagnoza ukierunkowana jest znacząco bardziej na komponent związany z wrodzoną szybkością intelektualną, niż wiedzą deklaratywną, poprzez pomiar szybkości przetwarzania informacji w obrębie podstawowych zdolności kognitywnych (szybkość postrzegania, rozumowanie werbalne itd.). Dlatego wynik ogólny obydwu testów jest współczynnikiem podatności na szkolenia, raczej niż informacją dotyczącą klasycznie postrzeganego IQ.

Baterie testów TST/GIA badają potencjał przyswajania wiedzy i szybkość procesów przetwarzania informacji. Narzędzia mają szereg obszarów zastosowania – procesach rekrutacyjnych, w poszukiwaniu sposobów skuteczniejszego zatrzymywania pracowników w organizacji, w budowaniu strategii rozwoju i zarządzania, przy określaniu potrzeb rozwojowych, w doradztwie zawodowym, planowaniu sukcesji i budowaniu benchmarków.

Baterie testów TST i GIA zostały opracowane na tych samych podstawach teoretycznych, co  służące do pomiaru zdolności kognitywnych i potencjału szkoleniowego, opracowane na potrzeby brytyjskiej Armii rozwiązanie BARB (British Army Recruitment Battery). Po początkowym okresie, kiedy używana była jedynie wersja testu papier-ołówek, zastosowano pionierskie na tamte czasy rozwiązanie polegające na automatycznym, komputerowym generowaniu pytań testowych, co dawało możliwość tworzenia różnych, lecz ekwiwalentnych wersji tego samego testu.  (Irvine, Dann & Anderson, 1990).

Baterie testów TST/GIA składają się każda z pięciu testów. Zakres wiedzy wymagany do ich rozwiązania jest podstawowy. Badają zdolności związane z procesami przetwarzania informacji, podejmowania decyzji, zdolności językowe, szybkość uczenia się i pamięć.  Wynik ogólny pokazuje potencjał przyswajania wiedzy, a każdy z pięciu testów odnosi się do konkretnej funkcji:

Porównywanie Elementów: test sprawdza zdolność do rozróżniania szczegółów środowiska, zdolność do zauważania niedokładności w tekstach pisanych, danych liczbowych i diagramach, umiejętność różnicowania informacji istotnych od nieistotnych oraz identyfikowania podobieństw i różnic w materiałach wizualnych.  Są to zadania polegające na dekodowaniu semantycznym i percepcji.

Rozumowanie: test ocenia umiejętność wyciągania wniosków z podanych informacji i dochodzenia do poprawnych konkluzji. Ocenia zdolność osoby do zatrzymywania informacji w pamięci krótkoterminowej i rozwiązywania problemów w oparciu o dekodowanie struktury zdań.

Posługiwanie się liczbami: jest to test sprawdzający zdolność do posługiwania się liczbami mierzący zakres umiejętności wykonywania podstawowych działań. Dlatego też może być stosowany przy określaniu stopnia w jakim dana osoba będzie czuć się swobodnie wykonując zadania polegające na dokonywaniu obliczeń.

Orientacja przestrzenna: test ocenia umiejętność tworzenia obrazów i manipulowania nimi w wyobraźni. Dobrze koreluje z testami myślenia technicznego i ocenia stopień wykorzystywania zdolności mentalnej wizualizacji przy porównywaniu kształtów. Szczególnie ważny w środowisku, gdzie konieczność wizualizacji jest zasadniczym warunkiem zrozumienia i wykonania zadania.

Piątym testem w Baterii GIA jest:

Znaczenie słów:  test bada zdolności językowe i zakres słownictwa.  Określa stopień rozumienia komunikatów składających się z różnych części mowy, a także umiejętność identyfikowania wyrazów, których znaczenie jest podobne lub przeciwne.  Ocenia zdolność do efektywnego działania w środowisku wymagającym rozumienia instrukcji werbalnych lub podawanych na piśmie.

Częścią Baterii TST natomiast jest test:

Pamięć Operacyjna: test ocenia umiejętność zatrzymywania wcześniej przetworzonych informacji, podczas równoczesnego przetwarzania i przyswajania informacji przychodzących. Jest to test sprawdzający pamięciowy proces odtwarzania przy zastosowaniu liter alfabetu.

Każdy z testów składa się z jednego typu zadań o porównywalnym stopniu trudności.  Wynik przeliczany jest w oparciu o szybkość udzielanych odpowiedzi i ich dokładność.  Następnie odnoszony jest do normy właściwej dla danej populacji (opracowana jest oddzielna norma dla Polski).   To porównanie pokazuje jak kształtuje się potencjał intelektualny osoby w odniesieniu do innych aktywnych zawodowo osób w danej populacji.